Word lid
“Defensie bereidt zich voor op een oorlogssituatie. Dat is heel serieus op dit moment. Dat geldt niet alleen voor de Nederlandse krijgsmacht, maar voor alle NAVO-landen.” Die woorden sprak voorzitter Jean Debie tijdens de Algemene Vergadering (AV) van de VBM, gehouden op 29 november 2024 op de Oranjekazerne te Schaarsbergen.
“De afgelopen decennia hebben wij ons vooral geconcentreerd op de tweede hoofdtaak, met missies in vele landen. We hebben heel lang geen rekening meer gehouden met een situatie van totale oorlog, zoals tussen Rusland en Oekraïne. Als je kijkt naar de oplopende internationale spanning, is de situatie vergelijkbaar met het jaar 1938. Je ziet een Russische politiek die echt antiwesters is”, zegt de voorzitter. Jean Debie vertelde hoe de NAVO verplaatsingen zag van wapensystemen in de richting van het Westen, met een cruciale rol voor Kaliningrad, van waaruit navigatiesystemen van vliegtuigen boven Estland, Letland en Litouwen worden verstoord. “Politici dachten dat het allemaal wel mee ging vallen, met uitzondering van de politici in de Baltische Staten. Die willen nooit meer onder het bewind van de Russen vallen.Rusland heeft een vooropgezet plan, om het Westen te destabiliseren en te verzwakken. Het doel: de bevolking zo beïnvloeden, dat zij gaan twijfelen aan de berichtgeving van de eigen media, door verwarring te zaaien. Dat doet Rusland op heel grote schaal, met netwerken waarmee valse informatie de wereld in wordt gestuurd. Dat is heel gevaarlijk op dit moment. Je ziet daarnaast dat er permanent oorlogsmisdaden gepleegd worden door Russen in Oekraïne, met aanvallen op burgers en op de energievoorziening, met als doel om de mentale component van de Oekraïners te breken. En er wordt gedreigd met full scale nuclear war.”
Wat is onze rechtspositie in een hybride conflict?
Wat als er in die situatie van oplopende ernst geknaagd gaat worden aan onze rechtspositie? In de situaties van vrede en anderzijds oorlog is de rechtspositie duidelijk, maar in de situatie daartussenin – het hybride conflict – is de wetgeving minder duidelijk. Dagelijks Bestuurslid Erik Westermeijer confronteerde de AV daarom met een aantal vraagstukken.Moeten reservisten verplicht worden op te komen voor algemeen nut? Moeten we alle hoofdtaak 2-operaties beëindigen om zo instructeurs vrij te maken? Moeten we arbeidstijden uit het AMAR/BARD loslaten, en het minder strenge ATW/ATB-regime aanhouden? Moeten alle burgermedewerkers ook reservist worden? Mag het opvoeren van de opleidingscapaciteit ten koste gaan van normale functionele werkzaamheden? Jean Debie: “Hoe hoger de spanning wordt, hoe meer we in dit soort discussies gaan terechtkomen, in ieder geval vanuit werkgeverszijde.”
Jacqueline de Werker is herbenoemd in het Dagelijks Bestuur, in de functie van secretaris. Luminita Ligtenberg is benoemd als lid van het Dagelijks Bestuur in de functie van penningmeester.Femke Schilderink, korporaal der eerste klasse bij de landmacht, werd door Jean Debie verwelkomd als nieuw bestuurslid van de afdeling Apeldoorn. Hij wenste haar veel wijsheid toe, en een positief kritische houding in de richting van het bestuur.Jean Debie sprak zijn dank uit in de richting van Boudewijn de Hen* – tot voor kort bestuurslid van de afdeling Volkel/De Peel – en Cees Hartog, die onlangs afscheid nam als bestuurslid van de afdeling Eindhoven. “Wij zijn beiden zeer erkentelijk voor hun jarenlange inzet voor de VBM”, aldus de voorzitter.
Kees Jansen nam afscheid van het Algemeen Bestuur en werd benoemd tot erelid van de VBM. LTZA2OC b.d. Jansen is sinds 1982 actief voor de VBM. Eerst bij de afdelingen Zeeland en Amsterdam en sinds 2007 in het Algemeen Bestuur.”We kennen jou als een ervaren, rechtvaardig, gedreven en positief kritisch bestuurder die discussies niet uit de weg gaat”, zei Jean Debie bij de benoeming tot erelid. “Er wordt door de vereniging nooit een vergeefs beroep op jou gedaan.” Kees Jansen vertegenwoordigt de belangen van de leden ook in het Veteranenplatform. Hij blijft actief voor de VBM en wordt voorzitter van de afdeling Zeeland.
De afdeling Den Helder vroeg aandacht voor de reorganisatie bij de Directie Materiële Instandhouding. Afdelingsvoorzitter Dennis Warnars: “Eindelijk hebben we doorgang van de reorganisatie. De processen rondom reorganisaties zijn erg complex en fouten zijn dan zo gemaakt. Als bonden die fouten rigoureus afstraffen, volgt er uitstel, wat weer nadelig is voor de bedrijfsprocessen en ook voor de mensen. Kunnen we niet pragmatischer te werk gaan bij groei?”Jean Debie antwoordde dat hier de afgelopen maanden uitgebreid en indringend over is gesproken, ook met de HDP, de CDS en de plaatsvervangend Directeur Generaal Beleid. Defensie komt met een voorstel dat in december 2024 besproken wordt, onder andere over een overlegmodel waarin in de werkgroepen geen unanimiteit meer vereist is, maar beslissen bij meerderheid mogelijk wordt.Jean Debie: “We zien heel goede reorganisatieplannen, maar ook plannen die niet goed zijn, of Begeleidingscommissies die hun werk niet goed kunnen doen doordat ze niet de juiste informatie hebben. Door diverse oorzaken wordt dit jaar maar ongeveer een vijfde deel van alle voorgenomen reorganisaties gehaald. Bij de HDP wordt capaciteit toegevoegd om de kwaliteit van reorganisatieplannen te verhogen.”
De afdeling Twente/Eibergen gaf aan blij te zijn met de flinke investeringen in Defensie, onder druk van de geopolitieke situatie. Afdelingsvoorzitter Helen Bal-Stofregen: “Maar er zijn grote uitdagingen. Materieel kan nu aangeschaft worden, maar de levering kan in sommige gevallen nog lang op zich laten wachten. Er is nog steeds een groot personeelstekort. Het vinden van nieuwe defensielocaties is een uitdaging. De burger wil beschermd worden en is ook wel bereid daarvoor meer te betalen, maar een defensielocatie willen ze toch liever niet in hun achtertuin. De uitslag van de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten heeft mogelijk ook gevolgen voor de NAVO.”Jean Debie bevestigde dat er grote uitdagingen liggen. “Defensie wil op termijn toegroeien naar 100.000 pax, bestaande uit 60.000 beroepsmilitairen, 20.000 reservisten en 20.000 burgermedewerkers. Dat is een enorme opdracht. Ook op materieelgebied moet heel veel gebeuren.”
De afdeling Twente/Eibergen vroeg of VBM-leden kunnen rekenen op juridische ondersteuning als zij in de problemen komen door de Wet toekomst pensioenen (WTP). Het gaat dan immers om civiel recht. Kunnen mensen zich melden bij de VBM en kunnen ze dan hun recht halen zonder zelf kosten te maken?“Wij zien dat er onrust is met betrekking tot de pensioenen en dat begrijp ik ook” vertelde Jean Debie tijdens de AV. “Natuurlijk hopen we dat de dekkingsgraad eind 2026 op 110% zit, want dan kunnen alle maatregelen die zijn genomen ter compensatie, worden uitgevoerd. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over wat er gebeurt als de dekkingsgraad hoger of lager ligt. Als het gaat over juridische procedures: als zich problemen voordoen, gaan we die beoordelen. Als wij een juridische grond hebben, kunnen we daar een pensioenadvocaat bij zoeken en procederen en als wij besluiten: deze procedure is in het algemeen belang, dan nemen we de kosten voor onze rekening. Dat hebben we bij allerlei pensioendiscussies in het verleden ook gedaan. Dat is ook niet anders dan we in het verleden gedaan hebben in bepaalde strafrechtelijke zaken.”
De afdeling Zwolle citeerde een uitspraak van luitenant-admiraal Rob Bauer, voorzitter van het NAVO Militair Comité. Afdelingsvoorzitter Albert Lok: “Bedrijven zouden zich moeten voorbereiden op oorlogssituaties. Ze moeten hun productie en distributie aanpassen om minder afhankelijk te zijn van landen als Rusland en China. Als we ervoor kunnen zorgen dat cruciale diensten hoe dan ook geleverd kunnen worden, is dat een belangrijk deel van onze afschrikking.”Albert Lok wees op de toenemende sabotagepogingen in Europa en vroeg ook aandacht voor de geneeskundige afvoerketen. “De eerste lijn werkt wel, maar in het verleden werd tijdens oefeningen ook de geneeskundige afvoerketen beproefd. Er zijn nu veel zorgen over het ontbreken van schakels in de keten.”Jean Debie gaf aan dat er een nieuwe geneeskundige afvoerketen voor gewonden ontwikkeld wordt. De inrichting daarvan is niet eenvoudig. Secretaris-generaal Maarten Schurink werkt samen met zijn collega van VWS aan de strategische planning voor bijvoorbeeld IC-bedden in geval wij in oorlog komen. Defensie overlegt ook met de vakbonden over de oorlogsorganisatie.
De begroting voor 2025 is aangenomen.In de vertrouwenscommissie zijn benoemd Mario van der Linden, Hans van Ginneken en Martin Huijsman.De begeleidingscommissie bestaat uit Roel Frencken, Leen Brand en Martin Huijsman.Het voorstel om de naam van de afdeling Apeldoorn te wijzigen in de afdeling Gelderland Midden, is aangenomen. Deze wijziging is per direct ingegaan.
* Boudewijn de Hen is op 4 december 2024, 5 dagen na de AV, overleden.
