Word lid
Is het investeren in de Smart-L, Goalkeeper, NH-90 en Patriot “niet maatschappelijk verantwoord”? Als VBM-lid vindt u ongetwijfeld dat militairen fatsoenlijk bewapend moeten zijn voor het geval de krijgsmacht wordt ingezet voor het uitvoeren van haar grondwettelijke taken. Voor de politie geldt min of meer hetzelfde. Toch vinden veel vermogensbeheerders het nog altijd ‘onethisch’ om in wapenbedrijven te beleggen. Dat geldt ook voor een aantal banken, pensioenfondsen en deels ook voor ons ‘eigen’ ABP!
In het algemeen zijn vermogensbeheerders huiverig om geld te steken in bedrijven die wapens produceren. Dat blijkt onder andere uit een artikel in de Telegraaf op 22 maart jl. "Als je puur financieel kijkt, gaat het om interessante beleggingen. Maar wij vinden niet dat je in bedrijven moet beleggen die wapens maken, ook als deze categorie slechts een bescheiden bijdrage aan de omzet levert”, zegt analist Jan Willem Nijkamp van vermogensbeheerder Fintessa in de krant.
Hetzelfde geldt voor Mercurius Vermogensbeheer. Directeur Koen Bender zegt in hetzelfde artikel: ”Je zou kunnen beredeneren dat er weinig mis is met bedrijven die luchtafweersystemen of kogelvrije vesten (sic) aan westerse landen verkopen. Het probleem is echter dat zij vaak ook wapens verkopen en dat je nooit kunt uitsluiten dat de producten in verkeerde handen terechtkomen.”
Hoewel dat natuurlijk ook geldt voor koksmessen, snijbranders, benzine en kettingzagen, mag een vermogensbeheerder natuurlijk zijn eigen afwegingen maken. Maar hoe zit dat met ons ‘eigen’ pensioenfonds, het ABP? Het korte antwoord is dat het ABP wél in wapens belegt. Als pensioenfonds voor medewerkers van politie en Defensie vindt ABP het belangrijk dat zij over de middelen beschikken om hun taken uit te oefenen, is het officiële standpunt.
In de praktijk is het toch iets ingewikkelder. ABP belegt namelijk niet in producenten van clustermunitie, anti-persoonsmijnen en biologische en chemische wapens. Hier zit enige logica achter, omdat Nederland verdragen heeft ondertekend die het gebruik van zulke wapens uitsluit. Daarnaast belegt ABP ook niet in bedrijven die betrokken zijn bij de productie van (belangrijke onderdelen van) kernwapens. Dit alles heeft te maken met het ESG-beleid: Environmental, Social en Governance, in het Nederlands vertaald als: ‘maatschappelijk verantwoord beleggen’. ABP sluit in totaal bijna 150 bedrijven uit. Daarbij zit een hele lijst tabaksproducenten, maar bijvoorbeeld ook Raytheon (onder andere bekend van de Stinger, Patriot en AMRAAM), Lockheed Martin (F35, C-130), BAE Systems (Bofors 40MK4 kanons voor marineschepen), Thales (Sirius, Smart-L, Goalkeeper), Leonardo SPA (NH-90) en Boeing (Apache, Chinook).
Moet het Verantwoordingsorgaan hier niet, namens het defensiepersoneel, pleiten voor wat meer realisme in het beleggingsbeleid? Is het echt maatschappelijk verantwoord om niet te willen investeren in deze (broodnodige) wapensystemen? Wij vroegen het aan politieman Peter van der Spoel, die namens het Ambtenarencentrum (dus ook namens de VBM) in het Verantwoordingsorgaan zit.
“De stelling dat het onzin is om bedrijven uit te sluiten die bijdragen aan onze veiligheid ondersteun ik, maar ik vecht niet tegen de bierkaai”, zegt hij in een reactie. Defensiepersoneel maakt slechts een klein deel uit van de totale ABP-populatie. Andere beroepsgroepen vormen daardoor ook een meerderheid in het Verantwoordingsorgaan. Van der Spoel: “Ik heb daar regelmatig wat over gezegd, maar men gaat de discussie niet aan.” Van der Spoel gaat er tegenwoordig pragmatisch mee om. “Je kunt het vanuit principe benaderen (zowel voor als tegen), maar je kunt het ook benaderen vanuit rendement. De gemakkelijkste weg voor een pensioenfonds is om te zoeken naar rendement zonder pr-risico. Dat laatste is feitelijk de uitkomst.”
Hebben de activisten dan gewonnen? Volgens Van der Spoel valt dat wel mee: “Het ABP belegt in waardepapieren en beïnvloedt de koers niet (en mag dat ook niet). De wereld verandert niet door ons aandelenpakket; daar is meer voor nodig. Simpel gezegd: zolang de pijl en boog nodig zijn om te overleven, zullen ze gemaakt worden.”
Desondanks erkent Van der Spoel dat hij graag een andere afweging zou zien.
Standpunten AC
Over het nieuwe pensioencontract:
Het Ambtenarencentrum (AC) is van mening dat solidariteit de kern van een nieuw pensioencontract moet blijven, ongeacht de vorm van dat contract. De komende jaren moet waar mogelijk geanticipeerd worden op de kansen die een nieuw contract biedt om tot een goede pensioenvoorziening te komen. Zoals een evenredige verdeling van lusten en lasten, de mogelijkheid tot een snelle indexering en een goede oudedags-, nabestaanden- en arbeidsongeschiktenvoorziening.
Over de financiële positie van het fonds:
Het AC is van mening dat pensioenpremie ten doel heeft om voldoende (nabestaanden)pensioen op te bouwen. Het fonds dient daartoe een doelmatig en uitgekiend financieel beleid te voeren, toegesneden op het gehele deelnemersbestand van werkenden en gepensioneerden. Het AC kiest voor een heldere en eerlijke communicatie. Onterechte verwachtingen moeten worden voorkomen.
Over verantwoord beleggen:
Het AC is zich zeer bewust van de gevaren bij beleggen. Het fonds moet zich voortdurend bewust zijn van de invloed op het rendement door externe factoren. Dat geldt voor alle beleggingen, maar vooral voor die beleggingen die worden beïnvloed door klimaat/milieu, overheden, slecht bestuur, verdragen, wetten en belangengroepen. Het AC wil daarom dat men vooraf de beleggingen kiest die zowel te verantwoorden zijn als een goed rendement opleveren.
