Word lid
“Onze uitgezonden militairen verdienen steun en respect voor de belangrijke en moeilijke taak die zij hierin steeds vervullen, zowel tijdens als na afloop van een missie. De regering stelt structureel extra geld beschikbaar voor de operationele inzetbaarheid van onze militairen en voor hulp aan veteranen die dat nodig hebben.” Dat zei koning Willem-Alexander op 21 september 2021 tijdens zijn Troonrede.
Helaas komt er uit de op Prinsjesdag verschenen Defensiebegroting 2022 een ander beeld naar voren. Het ‘structureel extra geld’ blijft beperkt tot enkele tientallen miljoenen euro’s.
Zo gaat er structureel € 60 miljoen naar munitie, opleiding en training, € 30 miljoen aanvullend naar veteranenzorg in 2021 (Nationaal Fonds Ereschuld) en € 20 miljoen structureel voor veteranenzorg in de jaren daarop en circa € 15 miljoen structureel naar de MIVD. Deze bedragen vallen in het niet bij de daadwerkelijk benodigde bedragen om de huidige en toekomstige bedreigingen het hoofd te bieden. De veiligheidssituatie in en rondom Europa is verslechterd, zoals ook uitgebreid geschetst wordt in de Defensievisie 2035. Daarom moet de defensiebegroting dan ook meer dan verdubbeld worden.
Zou Defensie zich beperken tot alleen het repareren van alle ‘scheuren’ en het verder investeren in digitalisering (wat onontkoombaar is) dan is minimaal € 4 miljard extra noodzakelijk.
In 2014 beloofde Nederland aan de bondgenoten om het defensiebudget in de richting van de NAVO-norm (2% van het BBP) te laten groeien. Uit de Defensiebegroting blijkt dat het kabinet hierin hopeloos faalt. In werkelijkheid daalt het percentage naar 1,47% (dat was 1,49%). In 2024 zijn de defensie-uitgaven in verhouding tot het BBP nog maar een schamele 1,38%. En dat is nota bene ínclusief pensioenen.
Partnerlanden om ons heen investeren wel verder in Defensie. Het Europees NAVO-gemiddelde stijgt naar verwachting van 1,76% in 2022 naar 1,85% in 2024. Nederland raakt hierdoor verder achterop.
Niet alleen blijft het kabinet langdurig weigeren de ‘contributie’ te betalen voor onze veiligheid en die van onze bondgenoten, maar met deze financiële vooruitzichten komen ook de bilaterale samenwerkingsverbanden met onder andere Duitsland en België in gevaar.
Vacatures niet vullen
Voor het verbeteren van de personele gereedheid wil Defensie de focus verleggen van ‘kwantitatief’ vullen van formatieplaatsen naar het ‘kwalitatief realiseren en borgen van de personele gereedheid met voldoende geschikte en beschikbare mensen, op de korte en de langere termijn’. Dit betekent dat het verminderen van het aantal vacante functies niet meer de basis is, maar dat wordt gestuurd op ‘kwalitatieve bezetting’ van bepaalde functies. Voorbeelden hiervan zijn technisch onderhoudspersoneel en luchtverkeersleiders. Deze sturing op personele gereedheid is integraal onderdeel van de HR-transitie die de komende jaren plaatsvindt. De VBM vraagt zich af hoe Defensie dit wil bewerkstelligen. Flexibiliteit is prachtig, maar werknemers willen bestaanszekerheid en dus een vast contract. Bovendien biedt dit geen oplossing voor het tekort van bijvoorbeeld 3.692 soldaten en korporaals en de 2.777 vacante sergeantsfuncties.
Defensie voert de komende jaren een nieuw HR-model in dat de individuele kwaliteiten van de medewerkers beter moet benutten en van Defensie een aantrekkelijker werkgever moet maken.
Belangrijke aspecten voor Defensie zijn de hervorming van het beloningsstelsel en het pensioenstelsel. Het is goed te vernemen dat Defensie een nieuw beloningsstelsel benoemt. De VBM heeft alleen het structurele, additionele geld hiervoor niet kunnen terugvinden in de begroting.
Positief is ook dat de revitalisering van de legeringsgebouwen is versneld. Fase 1 van Verbetering Legering kan hierdoor in 2022 worden afgerond en de volgende fase kan daarop worden opgestart.
Wel waardering in woorden
Koning Willem-Alexander sprak in de Troonrede zijn respect en waardering uit voor de militairen en diplomaten die zo veel mogelijk mensen hebben geëvacueerd uit Afghanistan. “Twintig jaar lang heeft de internationale gemeenschap zich daar ingezet voor internationale stabiliteit en veiligheid, democratie en mensenrechten, en kansen voor meisjes en vrouwen. Nu wacht het Afghaanse volk opnieuw een ongewisse toekomst. Voor veel Nederlandse Afghanistanveteranen is deze afloop na jaren militaire aanwezigheid en vele offers een hard gelag.’’ De koning dankte tevens de militairen die in coronatijd op verschillende plaatsen hebben bijgesprongen.
